Ở một loài động vật giao phối, xét hai cặp gen nằm trên hai cặp nhiễm sắc thể thường. Biết rằng không xảy ra đột biến. Theo lí thuyết, có tối đa bao nhiêu phép lai khác nhau giữa các cá thể của loài này (chỉ tính phép lai thuận) đều tạo ra đời con có kiểu gen đồng hợp tử lặn về cả hai cặp gen đang xét?A. 10.B. 16.C. 8.D. 4.
Qua những bài tập này cũng như những bài tập sinh học khác trong 2 đề minh họa 2017. Cho chúng ta thấy việc hạn chế sử dụng các công thức một cách máy móc để giải bài tập sinh học. Bài này khi mới đọc để thì thấy khá khó, tuy nhiên các em năm vững bản chất sinh học về các kiểu gen, kiểu hình cũng như các phep lai kết hợp với tư duy toán học thì các em có thể giải quyết bài nhanh gọn.
Tìm các kiểu gen có thể có của loài về các gen đang xét
Đề cho 2 cặp gen nằm trên 2 cặp NST thường khác nhau (đề không nói gì về số alen thì các em cứ sử dụng số alen mặc định là 2; hiểu mỗi gen có 2 alen). Chúng ta sẽ tính được số kiểu gen tối đa là ${\left( {\frac{{2(2 + 1)}}{2}} \right)^2} = 9$ kiểu gen. Cụ thể như sau:
1) AABB2) AABb
3) AaBB
4) AaBb
5) AAbb
6) aaBB
7) Aabb
8) aaBb
9) aabb
Tìm số phép lai thỏa mảng điều kiện bài toán [đời con có xuất hiện kiểu gen đồng hợp lặn về 2 cặp tính trạng (aabb)]
Trong các phép lai có 2 trường hợp là tự phối và giao phối như sau:
- Các phép lai tự phối thì có 9 phép lai, nhưng để đời con xuất hiện cả 4 cặp tính trạng lặn (aabb) thì chỉ có 4 phép lai ở 4 loại kiểu gen là AaBb, Aabb, aaBb và aabb.
- Các phép lai giao phối thì có $\mathop C\nolimits_9^2 = 36$ phép lai (không tính phép lai nghịch). Nhưng chỉ có $\mathop C\nolimits_4^2 = 6$ phép lai.
Tính chung cho cả 2 trường hợp = 4 + 6 = 10 phép lai. Vậy số phép lai cần tìm là 10 => Đáp án A.
Lưu ý: Phép lai về n cặp tính trạng phân li độc lập xuất hiện n cặp gen đồng hợp (n tính trạng lặn). Thì bố mẹ ít nhất mang 1 alen lặn về mỗi cặp gen đang xét. Từ tư duy nhanh như thế chúng ta dễ dàng sử dụng công thức để giải nhanh bài tập trên là: 4 + 6 = 10 kiểu gen.