Ở một loài thực vật lưỡng bội, cho 2 cây thuần chủng (P) lai với nhau được F1 đồng loạt một loại kiểu hình. Cho F1 lai với hai cây khác nhau thu được kết quả như sau:
- Với cây thứ nhất, ở F2 thu được 900 cây thân cao, hoa đỏ ; 900 cây thân cao, hoa trắng; 300 cây thấp, hoa đỏ; 300 cây thân thấp, hoa trắng.
- Với cây thứ nhất, ở F2 thu được 2400 cây thân cao, hoa đỏ ; 2400 cây thân thấp, hoa đỏ; 800 cây thân cao, hoa đỏ; 800 cây thân thấp, hoa trắng.
1. Biện luận quy luật chi phối phép lai trên và xác định kiểu gen của cây P, F1, cây thứ nhất và cây thứ hai.
2. Cho các cây F1 giao phấn tự do với nhau thu được F2:
a. Theo lý thuyết, trong tổng số cây có kiểu hình mang một tính trạng trội thu được ở F2 thì cây có kiểu gen đồng hợp tử chiếm tỉ lệ bao nhiêu.
b. Chọn các cây thân cao, hoa trắng ở F2 cho giao phấn, thì tỉ lệ cây thân thấp, hoa trắng ở F3 dự đoán là bao nhiêu.
(Trích đề thi HSG môn SINH HỌC 11 tỉnh Quảng Ngãi năm học 2016-2017)
Hướng dẫn phân tích và giải
Quy ước:
+ A - cao; a - thấp;
+ B - đỏ; b - trắng.
1. Xác định quy luật di truyền và kiểu gen của P, F1, cây thứ nhất và cây thứ hai
- Xét kết quả thu được ở F2 của phép lai 1:
+ cao : thấp = 3 : 1 → Aa × Aa-;
+ Đỏ : trắng = 1 : 1 → Bb × bb (1)
- Xét kết quả thu được ở F2 của phép lai 2:
+ cao : thấp = 1 : 1 → Aa × aa-;
+ Đỏ : trắng = 3 : 1 → Bb × Bb (2)
Từ (1) và (2) → 2 cặp tính trạng do 2 cặp gen nằm trên 2 cặp NT thường khác nhau. Kiểu gen của
+ F1: phải là AaBb.
+ P: AABB × aabb hoặc AAbb × aaBB
+ Cây thứ nhất: Aabb
+ Cây thứ hai: aaBb
2.a
F2 = 1AABB : 2AABb : 2AaBB : 4AaBb : 1AAbb : 1aaBB : 2Aabb : 2aaBb : 1aabb
→ Tỉ lệ cây mang 1 tính trạng trội = 6/16; Tỉ lệ cây mạng 1 tính trạng trội đồng hợp = 2/16
→ tỉ lệ cây mạng 1 tính trạng trội đồng hợp trong tổng số cây mang 1 tính trạng trội là: 2/6 = 1/3.
2.b
- Cách 1: F2 có 2 kiểu gen, vậy sẽ có 3 phép lai cho 4 trường hợp khi cho F2 giao phấn nhưng chỉ có trường hợp 2/3Aabb × 2/3Aabb là cho đời con F3 có kiểu hình thân thấp hoa trắng.
Hay: Cao, trắng F2 (1AAbb : 2Aabb) giao phấn → thấp, trắng F3 = 2/3×2/3(1/4) = 1/9.
- Cách 2: Giai theo di truyền quần thề
Các cá thể: Cao, trắng F2 (1AAbb : 2Aabb) giảm phân cho ra 2 loại giao tử với tỉ lệ là 2/3Ab và 1/3ab. Vậy F2 giao phấn sẽ cho đời F3 có kiểu gen aabb (thấp, trắng) = 1/3ab × 1/3ab = 1/9 aabb
- Cách 1: F2 có 2 kiểu gen, vậy sẽ có 3 phép lai cho 4 trường hợp khi cho F2 giao phấn nhưng chỉ có trường hợp 2/3Aabb × 2/3Aabb là cho đời con F3 có kiểu hình thân thấp hoa trắng.
Hay: Cao, trắng F2 (1AAbb : 2Aabb) giao phấn → thấp, trắng F3 = 2/3×2/3(1/4) = 1/9.
- Cách 2: Giai theo di truyền quần thề
Các cá thể: Cao, trắng F2 (1AAbb : 2Aabb) giảm phân cho ra 2 loại giao tử với tỉ lệ là 2/3Ab và 1/3ab. Vậy F2 giao phấn sẽ cho đời F3 có kiểu gen aabb (thấp, trắng) = 1/3ab × 1/3ab = 1/9 aabb