Cho hai cây đều có quả tròn giao phấn với nhau, thu được F1 gồm toàn cây quả dẹt. Cho các cây F1 tự thụ phấn, thu được F2 có kiểu hình phân li theo tỉ lệ: 9 cây quả dẹt : 6 cây quả tròn : 1 cây quả dài. Biết rằng không xảy ra đột biến. Theo lí thuyết, có bao nhiêu phát biểu sau đây đúng?
(1) F2 có 5 loại kiểu gen quy định quả tròn.
(2) Cho tất cả các cây quả dẹt F2 tự thụ phấn, thu được F3 có kiểu hình phân li theo tỉ lệ: 9 cây quả dẹt : 6 cây quả tròn : 1 cây quả dài.
(3) Cho tất cả các cây quả tròn F2 giao phấn ngẫu nhiên, thu được F3 có số cây quả dẹt chiếm tỉ lệ 2/9.
(4) Cho tất cả các cây quả dẹt F2 giao phấn ngẫu nhiên, thu được F3 có kiểu hình phân li theo tỉ lệ: 16 cây quả dẹt : 64 cây quả tròn : 1 cây quả dài.
A. 4.
B. 3.
C. 2.
D. 1.
Trích câu 120, đề minh họa lần 3 - 2017
Hướng dẫn phân tích và giải
Ta có thể tóm tắt đề bài như sau:
P: Quả tròn × Quả tròn
F1: 100% Quả dẹt
Cho F1 tự thụ phấn
F2: 9/16 quả dẹt : 6/16 quả tròn : 1/16 quả dài
Qua phân tích kết quả F2 và F1 ta => tính trạng hình dạng quả do 2 gen nằm trên 2 cặp NST thường (phân li độc lập) tương tác bổ sung dạng (9:6:1) quy định. Từ đó ta quy ước gen như sau:
• A-B-: quả dẹt
• A-bb, aaB-: quả tròn
• aabb: quả dài.
Và kiểu gen của F1 là dị hợp 2 cặp gen (AaBb).
Bây giờ ta có thể tính các yêu câu của các phương án:
- Số kiểu gen ở F2 quy định quả tròn gồm: AAbb, Aabb, aaBB, aabb => có 4 kiểu gen quy định quả tròn.
- Cho tất cả các cây quả dẹt F2 tự thụ phấn, thu được F3 có kiểu hình phân li theo tỉ lệ 25:10:1. Cụ thể như sau:
Ta có cây quả dẹt gồm có 4 kiểu gen: 1AABB, 2AABb, 2AaBB, 4AaBb tự thụ phấn =>
• Quả dài = 4/9(1/16) = 1/36
• Quả dẹt = 1/9 + 2/9(3/4) + 2/9(3/4) + 4/9(9/16) = 1/9 + 1/6 + 1/6 + 1/4= 25/36
• Quả tròn = 1 –(1/36 + 25/36) = 10/36
• Cho tất cả các cây quả tròn F2 (1AAbb, 2Aabb, 1aaBB, 2aaBb)giao phấn ngẫu nhiên, thu được F3 có số cây quả dẹt (A-B-) chiếm tỉ lệ:
+ Tỉ lệ giao tử Ab ở F2 = 1/6 + 1/6 = 1/3
+ Tỉ lệ giao tử aB ở F2 = 1/6 + 1/6 = 1/3
Khi ngẫu phối thì sẽ có 2 trường hợp: giao tử cái Ab kết hợp với giao tử đực aB và ngược lại => Tỉ lệ cây quả dẹt ở F3 = 1/9 + 1/9 = 2/9.
- Cho tất cả các cây quả dẹt F2 (1AABB, 2AABb, 2AaBB, 4AaBb) giao phấn ngẫu nhiên, thu được F3 có kiểu hình phân li theo tỉ lệ 64:16:1. Tương tự ý (3) ta tính ra tỉ lệ kiểu hình ở F3. Trước hết tính tỉ lệ giao tử ở F2:
• ab = 4/9(1/4) = 1/9
• AB = 1/9 + 2/9(2/4) + 2/9(2/4) + 4/9(1/4) = 4/9
• Ab = 2/9(1/2) + 4/9(1/4) = 2/9
• aB = 2/9(1/2) + 4/9(1/4) = 2/9
Vậy tỉ lệ kiểu hình ở F3 là:
+ Quả dài (aabb) = 1/81
+ Quả tròn (A-bb và aaB-) = 4/91 + 4/81 + 2/81 + 2/81 + 2/81 + 2/81 = 16/81
+ Quả dẹt (A-B-) = 1 – (1/81+16/81) = 64/81
Bài này cần phải có kỹ năng giải nhanh thì mới đủ thời gian hoàn thành, nên các em phải nhanh trong khâu tính toán theo nguyên tắc xác suất. Nê không nhẩm được thì các em phải lập bảng để tính như thông thường như bài giải của thầy Nguyễn Quang Anh ở ảnh sau:
Như vậy để đạt điểm 9, 10 không hề dễ, bởi những bài tập có nhiều công đoạn tính toán như trên mà chỉ giải trong vòng 1-3 phút, cùng với khi ngồ ghế nóng trong phòng thi thì không hệ đơn giản. Chúc các em học tốt và ôn luyện thường xuyên để rèn thêm tư duy giải nhanh các dạng bài tập sinh học. HBQ luôn theo hướng chi tiết nhất có thể cho các bạn, và kèm theo cách giải nhanh để các bạn tham khảo. Nếu các bạn có cách giải nhanh hơn có thể gửi về e-mail cho HQB nhé.