Bệnh phêninkêtô niệu ở người là do một gen lặn nằm trên NST thường quy định và di truyền theo quy luật Menđen. Một người đàn ông có cô em gái bị bệnh, lấy một người vợ có người anh trai bị bệnh. Cặp vợ chồng này lo sợ con mình sinh ra sẽ bị bệnh. hãy tìm xác suất để cặp vợ chồng này sinh đứa con đầu lòng bị bệnh? Biết rằng, ngoài người em chồng và anh vợ bị bệnh ra, cả bên vợ và bên chồng không còn ai khác bị bệnh.
Trích bài 1, bài tập chương 2, sinh 12 - cơ bản
Hướng dẫn phân tích và giải
Để giải bài này trước tiên các em cần dựa vào dữ kiện đề bài và vẽ nhanh sơ đồ phả hệ như sau:
Từ sơ đồ phả hệ, chúng ta dễ dàng xác định được kiểu gen của :
(I) Em gái của chồng (aa) và em trai của vợ (aa): vì gen bệnh là gen lặn và nằm trên NST thường nên chỉ biểu hiện bệnh khi có kiểu gen đồng hợp lặn.
(II) Từ (I), suy ra kiểu gen của bố mẹ của vợ và chồng điều có kiểu gen Aa (vì không bệnh nên phải có một alen trội (A) và phải có một alen lặn (a) thì mới có thể sinh con (5 và 8) bị bệnh.
(III) Từ (II), suy ra cả chồng (6) và vợ (7) điều có xác suất các kiểu gen AA và Aa lần lượt là: 1/3AA : 2/3Aa.
Vậy xác suất, cặp vợ chồng này sinh đứa con đầu lòng bị bệnh bằng:
Cách 1: Tính bình thường theo bản chất
Sẽ có 4 trường hợp như sau:
Cách 2: Suy luận và tính nhanh
Chúng ta có thể nhận thầy rằng để cặp vợ chồng (6) và (7) sinh con bệnh (aa) thì chỉ có trường hợp cả chồng (6) và vợ (7) điều mang alen lặn (a); hay nói cách khác là đều dị hợp (Aa), mà xác suất suất mang kiểu gen Aa của cả vợ và chông đều bằng 2/3. Và khi cả vợ và chồng đều có kiểu gen Aa thì xác suất sinh con bị bệnh sẽ là ¼.
Vậy xác suất sinh con bị bênh = 2/3×2/3×1/4 = 1/9
Lưu ý: chỉ sử dụng cách 2 khi đã biết giải cách 1. Như vậy mới tránh được những sai lầm cho những bài tập phả hệ tương tự và ở mức khó hơn.
Một số câu bổ sung thêm, mời các em cùng thử sức:
Bệnh phêninkêtô niệu ở người là do một gen lặn nằm trên NST thường quy định và di truyền theo quy luật Menđen. Một người đàn ông có cô em gái bị bệnh, lấy một người vợ có người anh trai bị bệnh. Biết rằng, ngoài người em chồng và anh vợ bị bệnh ra, cả bên vợ và bên chồng không còn ai khác bị bệnh.a. Tìm xác suất để cặp vợ chồng này sinh đứa con đầu lòng bình thường (không bị bênh)?b. Tìm xác suất để cặp vợ chồng này sinh đứa con đầu lòng là con trai và bình thường?c. Tìm xác suất để cặp vợ chồng này sinh hai đứa con và cả hai đứa đều bình thường?d. Tìm xác suất để cặp vợ chồng này sinh hai đứa con, trong đó 1 trai và 1 gái và đều bị bệnh?