1. Phân bào nguyên nhiễm (mitosis)
Với tên gọi là sự nguyên phân tạo ra hai tế bào con có nguyên bộ nhiễm sắc thể (NST) như tế bào mẹ (2n), diễn ra theo công thức (2n.2):2=2n. Đây là dạng phân bào có tơ (xuất hiện thoi vô sắc trong quá trình phân bào), đồng thời là dạng phân bào chuẩn, phổ biến cho nhiều loại tế bào. Để tìm hiểu kỹ hơn mời bạn xem thêm mục phân bào nguyên nhiễm.
2. Phân bào giảm nhiễm (meiosis)
Dạng phân bào giảm nhiễm (giảm phân) như tên gọi là hình thức phân bào mà các tế bào con được tạo thành chỉ mang số lượng NST giảm đi một nữa so với tế bào mẹ, diễn ra theo công thức (2n.2):4=n.
Đây là dạng phân bào đặc trưng cho các cơ thể sinh sản hữu tính, qua đó các tế bào sinh dục (hay còn gọi là tinh nguyên bào, noãn nguyên bào) phân chia tạo thành các giao tử mang n NST. Đây cũng là hình thức phân bào có tơ, có hai lần phân bào liên tiếp. Xem thêm bài viết chuyên sâu về phân bào giãm nhiễm.
3. Trực phân (Amitosis)
Đây là hình thức phân bào diễn ra ở các tế bào đã biệt hóa cao ở động vật và thực vật (nội nhũ, tế bào rễ con, mô dự trữ, bao phấn, bạch cầu, gan, thận, tế bào sụn,..), các tế bào bệnh lí, các tế bào tác hại đang đi vào quá trình thoái hóa, các vi sinh vật.
Trong trực phân, nhân được phân đôi một cách đơn giản. Trạng thái NST thay đổi, không xuất hiện thoi vô sắc. Nhiều khi nhân phân thành hai nửa không đều nhau, hoặc phân thành nhiều mảnh, mọc chồi (trực phân bệnh lí hoặc bị tác hại). Tế bào chất có thể được phân đôi cùng với nhân hoặc không phân chia tạo thành tế bào hai nhân hoặc đa nhân (tế bào gan).
Trực phân có thể diễn ra theo một số cách, trong đó cách phổ biến nhất là cách tạo co thắt ở giữa chia nhân thành hai phần gần bằng nhau, sau đó xảy ra phân chia tế bào chất.
Trực phân có thể diễn ra theo một số cách, trong đó cách phổ biến nhất là cách tạo co thắt ở giữa chia nhân thành hai phần gần bằng nhau, sau đó xảy ra phân chia tế bào chất.