Trước hết các em cần hiểu và nhớ một số công thức tính số giao tử tối đa của loài trong trường hợp có trao đổi chéo (trao đổi đoạn) ở k trong số n cặp nhiễm sắc thể tương đồng (k > n) trong quá trình giảm phân. Công thức tổng quát như sau:
- Trường hợp 1: Loài có n cặp NST mà mỗi cặp NST gồm 2 chiếc có cấu trúc khác nhau trong đó có k cặp NST mà mỗi cặp NST có trao đổi đoạn tại một điểm. Số loại giao tử tối đa được tao ra là $2^{n-k}.4^k = 2^{n+k}$.
- Trường hợp 2: Loài có n cặp NST mà mỗi cặp NST gồm 2 chiếc có cấu trúc khác nhau trong đó có k cặp NST mà mỗi cặp NST có trao đổi đoạn tại hai điểm không đồng thời. Số loại giao tử tối đa được tao ra là $2^{n-k}.6^k = 2^n.3^k$.
- Trường hợp 3: Loài có n cặp NST mà mỗi cặp NST gồm 2 chiếc có cấu trúc khác nhau trong đó có k cặp NST mà mỗi cặp NST có trao đổi đoạn tại hai điểm đồng thời và không đồng thời (trao đổi chéo kép). Số loại giao tử tối đa được tao ra là $2^{n-k}.8^k = 2^{n+2k}$.
Bài tập sinh học về tính số loại giao tử trong giảm phân
1. Một cây có kiểu gen AaBb, khi một tế bào của cây này giảm phân thì tố đa sẽ tạo ra bao nhiêu loại giao tử? Biết rằng các gen nằm trên các NST khác nhau.
A. 1
B. 2
C. 3
D. 4
2. Một tế bào sinh tinh AaBbCc giảm phân bình thường thực tế cho mấy loại tinh trùng?
A. 1
B. 2
C. 4
D. 8
3. Ở giới cái một loài động vật (2n=24), trong đó có 4 cặp NST đồng dạng có cấu trúc giống nhau, giảm phân có trao đổi chéo đơn xảy ra ở 2 cặp NST, số loại giao tử tối đa là:
A. 1024
B. 4096
C. 16384
D. 16
4. Có 10 tế bào sinh tinh của một cá thể có kiểu gen AaBbddEe tiến hành giảm phân bình thường hình thành tinh trùng. Số loại tinh trùng tối đa có thể tạo ra là:
A. 20
B. 8
C. 6
D. 4
5. Có 3 tế bào sinh tinh trùng đều có kiểu gen $AaBbDdEe \frac{GH}{gh}$ tiến hành giảm phân xảy ra trao đổi chéo thì tối đa sẽ cho số loại tinh trùng là:
A. 64
B. 12
C. 16
D. 8
6. Một tế bào sinh dục chín của một cơ thể động vật có kiểu gen AaBb giảm phân tạo tinh trùng. Một trong các tinh trùng được tạo ra từ tế bào này có kiểu gen là AB. Kiểu gen 3 tinh trùng còn lại là:
A. AB, ab và ab.
B. Ab, Ab và aB.
C. Ab, aB và ab.
D. cả 3 tinh trùng đều có kiểu gen là Ab.
7. Một tế bào sinh tinh thuộc cơ thể có kiểu gen $\frac{AB}{ab}$ giảm phân tạo ra 2 loại tinh trùng; trong đó có 1 loại tinh trùng là AB. Loại tinh trùng còn lại là
A. Ab
B. aB.
C. AB
D. ab
8. Ở một loài, cặp NST giới tính là XX và XY. Một trứng bình thường là AB CD H I $X^M$. Bộ NST lưỡng bội (2n) của loài là:
A. 8
B. 10
C. 14
D. 16
9. Khi không có đột biến và trao đổi chéo đơn xảy ra ở 2 cặp NST tương đồng, tế bào sinh giảo tử cái của một loài giảm phân có thể tạo ra 64 loại trứng. Biết các NST đều có cấu trúc và nguồn gốc khác nhau. Bộ NST lưỡng bội (2n) của loài là
A. 4
B. 6
C. 8
D. 14
10. Biết các cặp NST tương đồng gồm 2 NST cấu trúc khác nhau. Khi không trảo đổi đoạn và đột biến, số kiểu giao tử của loài đat tối đa là 256. Nếu xảy ra trao đổi đoạn kép ở hai cặp NST tương đồng, số kiểu giao tử tối đa được tạo ra của loài sẽ bằng
A. 1024
B. 2048
C. 4096