Các đề thi thử THPT năm 2016 của các trường đều có thêm vào những câu đòi hỏi học sinh phải hiểu bản chất quá trình mới làm được. Những câu này thực sự nó không quá khó, nhưng nó ít được đề cập trong các đề thi trước đó, và các tài liệu tham khảo môn sinh học cũng chưa cập nhật những dạng này. Sau đây HQB trích một câu trong đề thi thử của trường THPT Chuyên ĐH Vinh lần 1 năm 2016.
Đề:
Hướng dẫn giải:Một cơ thể đực của loài lưỡng bội có kiểu gen $AaBbDd\frac{Eh}{eH}$ giảm phân hình thành giao tử. Biết rằng quá trình giảm phân diễn ra bình thường và có xảy ra trao đổi chéo với tần số 30%. Theo lí thuyết, số lượng tế bào sinh dục chín tối thiểu tham gia giảm phân để tạo ra tất cả các loại giao tử từ cơ thể có kiểu gen trên làA. 16.
B. 10.
C. 32.
D. 8.
Cách 1: Một cơ thể đực của loài lưỡng bội có kiểu gen $AaBbDd\frac{Eh}{eH}$ giảm phân bình thường và có xảy ra trao đổi chéo sẽ cho ra: 32 loại giao tử cụ thể:
- Aa giảm phân cho 2 loại giao tử là A và a.
- Bb giảm phân cho 2 loại giao tử là B và b.
- Dd giảm phân cho 2 loại giao tử là D và d.
- $\frac{Eh}{eH}$ giảm phân cho 4 loại giao tử trong đó 2 loại giao tử liên kết (Eh và eH) và 2 loại giao tử hoán vị (EH và eh)
Để tạo ra 32 loại giao tử thì số tế bào sinh dục đực ít nhất tham gia giảm phân là:
- Nếu không có trao đổi chéo thì 1 tế bào giảm phân sẽ cho 2 loại giao tử.
- Nếu có trao đổi chéo thì 1 tế bào giảm phân cho ra 4 loại giao tử.
Ở đây đề cho tần số hoán vị gen là 30% nghĩa là có 60% số tế bào xảy ra hiện tượng trao đổi chéo và 40% số tế bào không xảy ra trao đổi chéo trong giảm phân.
Gọi a là số tế bào tham gia giảm phân tối thiểu để hình thành đủ 32 loại giao tử như đề bài thì ta có phương trình: $\frac{40}{100}a\times 2+ \frac{60}{100}a\times 4=32$ => a = 10.
Vậy, theo lí thuyết, số lượng tế bào sinh dục chín tối thiểu tham gia giảm phân để tạo ra tất cả các loại giao tử từ cơ thể có kiểu gen trên là 10 tế bào.
Cách 2: Cũng tương tự như trên, số giao tử tối đa được tạo ra là 32 giao tử. Trong đó có 16 giao tử hoán vị và 16 giao tử liên kết. Để tạo ra 16 loại giao tử hoán vị thì cần tối thiểu 8 tế bào.
Như vậy số tế bào tối thiểu để tạo ra số loại giao tử tối đa theo dữ kiện bài toán
= 8/a = 60/100
=> a = 13,333 tế bào
=> Vậy số tế bào tối thiểu phải là 14 tế bào.
Còn bạn thì sao? Bạn có cách giải nào khác hãy chia sẻ với mọi người nhé!Cách 2: Cũng tương tự như trên, số giao tử tối đa được tạo ra là 32 giao tử. Trong đó có 16 giao tử hoán vị và 16 giao tử liên kết. Để tạo ra 16 loại giao tử hoán vị thì cần tối thiểu 8 tế bào.
Như vậy số tế bào tối thiểu để tạo ra số loại giao tử tối đa theo dữ kiện bài toán
= 8/a = 60/100
=> a = 13,333 tế bào
=> Vậy số tế bào tối thiểu phải là 14 tế bào.