Đậu Hà Lan, tính trang màu vàng và tính trạng thân cao trội hoàn toàn so với hạt xanh và thân thấp. Hai cặp gen quy định 2 tính trạng nằm trên các cặp NST thường khác nhau. Ở thế hệ xuất phát có 4% cây hạt xanh, thấp và 16% cây xanh, cao. Sau 1 thế hệ tự thụ phấn thì ở F1 được 10,5% cây xanh, thấp và 24,5 % cây vàng, thấp. Cây có kiểu gen AaBb và cây thân cao, hạt vàng ở F1 chiếm tỉ lệ lần lượt là bao nhiêu?
Bạn Hệ Ngân Hà hỏi trong mục Hỏi đáp
 |
| Giải đáp cho bạn Hệ Ngân Hà |
Bài này là một bài tập khá khó, đòi hỏi các em phải có tư duy tốt mới có thể giải được. Khi mới đọc thì thầy cũng không thể tìm ra ngay được, và không biết có còn cách nào giải nhanh và hay hơn không. Ở đây HQB đưa ra hướng giải quyết như sau:
Vì đề bài cho cặp tính trạng chiều cao thân (cao: thấp) và cặp tính trạng màu sắc hạt (vàng : xanh) phân li độc lập với nhau nên ta tách riêng 2 cặp tính trạng này ra (cao, thấp: A, a ; vàng, xanh: B,b).
Xét ở thế hệ xuất phát (P):
- Cây thấp, hạt xanh = aabb = 4% = aa.bb (1)
- Cây cao, hạt xanh = A-bb = 16% = (1-aa).bb (2)
Tương tự xét thế hệ F1
- aabb =10,5% = aa.bb (4)
- aaB- = 24,5% = aa(1-bb) (5)
Từ (3) và (6) ta tiếp tục xét để tìm cấu trúc di truyền của từng cặp gen ở thế hệ xuất phát P:
Cặp gen quy địn chiều cao thân.
- Ở thế hệ P: aa = 0,2
- Ở thế hệ F1: aa = 0,35
- Aa = 0,6
- AA = 1-(0,6+0,2) = 0,2
- aa = 0,2
Cặp gen quy định màu sắc hạt
- Ở thế hệ P: bb = 0,2
- Ở thế hệ F1: bb = 0,3
Như vậy ở thế hệ P kiểu gen Bb phải cho ra bb = 0,1. suy ra tỉ lệ các loại kiểu gen ở P về tính trạng này như sau:
- Bb = 0,4
- BB = 1- (0,4+0,2) = 0,4
- bb = 0,2
- P: (0,2AA : 0,6Aa : 0,2aa)(0,4BB : 0,4Bb : 0,2bb)
- F1: (0,35AA : 0,3Aa : 0,35aa)(0,5BB : 0,2Aa : 0,3aa)
- Cơ thể có kiểu gen AaBb chiếm tỉ lệ: 0,3.0,2 = 0,6 = 6%
- Cơ thể thân cao, hạt vàng chiếm tỉ lệ: 0,65.0,7= 45,5%
Bài tập di truyền quần thể tự thụ phấn liên quan đến 2 cặp tính trạng là bài tập tương đối khó, các bước làm phải cẩn thận để khỏi nhầm lẫn.