Cách giải bài tập di truyền chịu tác động của các nhân tố tiến hóa như: Đột biến gen, Giao phối không ngẫu nhiên, Di - Nhập gen, Chọn lọc tự hiên, hay yếu tố ngẫu nhiên,... được đề cập trong các đề thi trong những năm gần đây. Dạng bài tập này thực chất không quá khó, nhưng ít gặp nên phần lớn các em học sinh hay bở ngỡ và thường bỏ qua. Hy vọng sau khi xem qua 5 bài được tuyển tập từ các đề thi chính thức của Bộ Giáo Dục trong những năm gần đây và một số phương pháp giải dạng bài tập này để các em tham khảo.
I. Một số bài tập di truyền quần thể chịu ảnh hưởng của các nhân tố tiến hóa
Câu 1: Ở một quần thể, cấu trúc di truyền của 4 thế hệ liên tiếp như sau:
F1 : 0,12AA; 0,56Aa; 0,32aa
F2 : 0,18AA; 0,44Aa; 0,38aa
F3 : 0,24AA; 0,32Aa; 0,44aa
F4 : 0,28AA; 0,24Aa; 0,48aa
Cho biết các kiểu gen khác nhau có sức sống và khả năng sinh sản như nhau. Quần thể có khả năng đang chịu tác động của nhân tố nào sau đây?
A. Giao phối không ngẫu nhiên.
B. Đột biến gen.
C. Các yếu tố ngẫu nhiên
D. Giao phối ngẫu nhiên.
Câu 2: Nghiên cứu sự thay đổi thành phần kiểu gen ở một quần thể qua 5 thế hệ liên tiếp được kết quả
Nhân tố gây nên sự thay đổi cấu trúc di truyền của quần thể ở thế hệ F3 là
A. các yếu tố ngẫu nhiên
B. đột biến
C. giao phối không ngẫu nhiên
D. giao phối ngẫu nhiên
Câu 3: Tần số các alen của một gen ở một quần thể giao phối là 0,4A và 0,6a đột ngột biến đổi thành 0,8A và 0,2a. Quần thể này có thể đã chịu tác động của nhân tố tiến hoá nào sau đây?
A. Đột biến.
B. Giao phối không ngẫu nhiên.
C. Chọn lọc tự nhiên.
D. Các yếu tố ngẫu nhiên.
Câu 4: Ở một loài thực vật, gen A quy định hạt có khả năng nảy mầm trên đất bị nhiễm mặn, alen a quy định hạt không có khả năng này. Từ một quần thể đang ở trạng thái cân bằng di truyền thu được tổng số 10000 hạt. Đem gieo các hạt này trên một vùng đất bị nhiễm mặn thì thấy có 6400 hạt nảy mầm. Trong số các hạt nảy mầm, tỉ lệ hạt có kiểu gen đồng hợp tính theo lí thuyết là
A. 36%.
B. 16%.
C. 25%.
D. 48%.
Câu 5: Một quần thể thực vật tự thụ phấn có tỉ lệ kiểu gen ở thế hệ P là: 0,45AA : 0,30Aa : 0,25aa. Cho biết các cá thể có kiểu gen aa không có khả năng sinh sản. Tính theo lí thuyết, tỉ lệ các kiểu gen thu được ở F1 là:
A. 0,525AA : 0,150Aa : 0,325aa.
B. 0,7AA : 0,2Aa : 0,1aa.
C. 0,36AA : 0,24Aa : 0,40aa.
D. 0,36AA : 0,48Aa : 0,16aa
II. Một số bài tập về di truyền quần thể có tác động của các nhân tố tiến hóa tham khảo.
- Tính tần số alen của quần thể hổn hợp (chịu tác động của Di-Nhập gen).
- Ảnh hưởng của đột biến gen đến cấu trúc di truyền quần thể.
Kết luận: Để giải được các bài tập liên quan đến cấu trúc di truyền quần thể khi có tác động của các nhân tố tiên hóa. Các em không những nắm vững kiến thức về di truyền quần thể mà cọn biết được cách tính toán những thay đổi liên quan khi có sự tác động của từng nhân tố tiến hóa sau đó rút ra quy luật chung. Đây là dạng bài tập có rất ít tài liệu đề cập, nên các bạn có thể trao đổi thêm ở phần phản hồi bên dưới.
- Ảnh hưởng của đột biến gen đến cấu trúc di truyền quần thể.