Sơ đồ phả hệ dưới đây mô tả một bệnh di truyền ở người do 1 trong 2 alen của một gen quy địnhCho biết không phát sinh đột biến mới. Theo lí thuyết, phát biểu nào sau đây đúng về phả hệ này?A. Có thể xác định chính xác kiểu gen của 10 người.B. Người số 10 và người số 13 chắc chắn có kiểu gen giống nhau.C. Người số 3 chắc chắn có kiểu gen đồng hợp tử.D. Xác suất sinh con thứ nhất bị bệnh của cặp vợ chồng 13-14 là 1/10.
Phân tích và giải:
- Từ bố (5) và mẹ (6) đều bình thường nhưng sinh con gái (11) bị bệnh; Mẹ (1) bị bệnh và bố (2) bình thường, sinh con trai (7) bình thường => Bệnh do gen lặn và nằm trên NST thường quy định.
- Ta có thể biết chính xác kiểu gen của 9 người trong phả hệ:
+ 4 người có kiểu hình bệnh (đồng hợp lặn: aa): (1), (5), (11) và (12).
+ 5 người có kiểu gen dị hợp (Aa): (5), (6), (7), (8) và (9).
- Kiểu gen của người số 10 và 13 là hoặc AA hoặc Aa => không thể biết chính xác kiểu gen và có thể không giống nhau.
- Người số 3 cũng tương tự người số 10 hay 10 => không thể biết chính xác là kiểu gen AA hay Aa.
- Xác suất sinh con thứ nhất bị bệnh của cặp vợ chồng 13-14 là:
+ XS kiểu gen Aa của người vợ 13 = 2/3
+ XS kiểu gen Aa của người chồng 14 = 3/5
=> XS sinh con thứ nhất bị bệnh của cặp vợ chồng 13-14 = 2/3×3/5×1/4 = 2/20 = 1/10.
Nhận xét: Câu bài tập phả hệ này có 3 phương án đầu (A, B và C) dễ dàng nhận thấy sai; còn phương án đúng D thì tương đối khó làm, vì liên quan đến nhiều bước tính nên rất dễ nhầm lẫn. Tuy nhiên cũng đề như thế này, người ra để có thể điều chỉnh thành câu hỏi dạng điếm số phương án trả lời đúng hay sai thì độ khó của đề nâng lên rất nhiều. Nếu không vững cách tính thì có thể nhầm lẫn.
Để tránh một số nhầm lẫn, mời các bạn tham khảo bài tập phả hệ hay và khó mà HQB đã giải cách đây 3 năm.