Đề của bài tập số 2, trong bài tập chương II, trang 66 Sinh học 12 (cơ bản) như sau:
Trong phép lai giữa hai cá thể có kiểu gen sau:
♂ AaBbCcDdEe ｘ♀aaBbccDdee
Các cặp gen quy định các tính trạng khác nhau nằm trên các cặp NST tương đồng khác nhau. Hãy cho biết:
a. Tỉ lệ đời con có kiểu hình trội về tất cả 5 tính trạng là bao nhiêu?
b. Tỉ lệ đời con có kiểu hình giống mẹ là bao nhiêu?
c. Tỉ lệ đời con có kiểu gen giống bố là bao nhiêu?
Phân tích và giải chi tiết
Phép lai ♂ AaBbCcDdEe ｘ♀aaBbccDdee, đây là một phép lai 5 cặp gen phân li độc lập, về mặt toán học chúng ta có thể tách thành 5 phép lai một cặp tính trạng:
PL1: Aaｘaa
PL2: BbｘBb
PL3: Ccｘcc
PL4: DdｘDd
PL5: Eeｘee
Để cho dễ nhìn, chúng ta có thể viết thành (Aaｘaa)(BbｘBb)(Ccｘcc)(DdｘDd)(Eeｘee). Các câu hỏi a,b và c yêu cầu tính về tỉ lệ kiểu gen và kiểu hình ở đời con của phép lai trên. Cho nên chúng ta viết nhanh kết quả về tỉ lệ kiểu gen và kiểu hình của từng phép lai một cặp tính trạng. Cụ thể như sau:
PL1: Aaｘaa ⇒tỉ lệ KG 1/2Aa : 1/2aa ⇒ tỉ lệ kiểu hình 1/2 trội 1/2 lặn
PL2: BbｘBb ⇒tỉ lệ KG 1/4BB : 2/4Bb : 1/4bb ⇒ tỉ lệ kiểu hình 3/4 trội : 1/4 lặn
PL3: Ccｘcc ⇒tỉ lệ KG 1/2Cc : 1/2cc ⇒ tỉ lệ kiểu hình 1/2 trội : 1/2 lặn
PL4: DdｘDd ⇒ tỉ lệ KG 1/4DD : 2/4Dd : 1/4dd ⇒ tỉ lệ kiểu hình 3/4 trội : 1/4 lặn
PL5: Eeｘee⇒tỉ lệ KG 1/2Ee : 1/2ee ⇒ tỉ lệ kiểu hình 1/2 trội : 1/2 lặn
a. Tỉ lệ đời con có kiểu hình trội cả 5 tính trạng là
= T1ｘT2ｘT3ｘT4ｘT5 = 1/2ｘ3/4ｘ1/2ｘ3/4ｘ1/2 = 9/128
b. Tỉ lệ đời con có kiểu hình giống mẹ (kiểu hình của mẹ là LTLTL)
=L1ｘT2ｘL3ｘT4ｘL5 = 1/2ｘ3/4ｘ1/2ｘ3/4ｘ1/2 = 9/128
c. Tỉ lệ đời con có kiểu gen giống bố (kiểu gen của bố là AaBbCcDdEe)
= 1/2ｘ2/4ｘ1/2ｘ2/4ｘ1/2 = 4/128 = 1/32
Tóm lại: để giải bài này các em cần nắm vững các xác định tỉ lệ kiểu gen, tỉ lệ kiểu hình ở đời con của phép lai một cặp tính trạng và biết cách vận dụng quy tắc nhân trong xác suất vào để tính tỉ lệ kiểu gen, tỉ lệ kiểu hình chung về tất cả các tính trạng của phép lai phân li độc lập.
Các bạn có thể xem thêm một số bài tương tự sau đây:
- Phương pháp tìm nhanh tỉ lệ kiểu gen và kiểu hình ở đời con của phép lai n cặp tính trạng phân li độc lập
- Tính nhanh tỉ lệ kiểu gen ở đời con (đề thi 2017)
- Tính nhanh tỉ lệ kiểu hình ở đời con (đề thi HSG 12 - 2017 - Hải Phòng)