Trong bài liên kết gen và hoán vị gen, khi nghiên cứu về hoán vị gen thì chúng ta được biết là tần số hoán vị gen tối đa bằng 50% (nhỏ hơn hoặc bằng 50%). Vậy thì vì sao tần số hoán vị gen chỉ dao động từ 0% đến 50%? Chúng ta cùng tìm hiểu để hiểu rõ vấn đề này qua bài viết sau:
Thực chất của hoàn vị gen là do sự tiếp hợp có xảy ra trao đổi chéo gữa 2 trong 4 crômatit của cặp NST kép tương đồng vào kì đầu của lần phân bào thứ nhất (kì đầu I của giảm phân).
Như vậy nếu 1 tế bào sinh dục qua giảm phân và có xảy trao đổi chéo ở kì đầu I (hoán vị gen) thì sẽ tạo ra 4 loại giao tử. Trong đó 2 giao tử liên kết và 2 giao tử hoán vị, như vậy trong trường hợp này sẽ tạo ra 50% giao tử liên kết và 50% giao tử hoán vị.
Hay nói rộng ra thì nếu tất cả các tế bào sinh dục qua giảm phân điều có trao đổi chéo thì sẽ cho ra 50% giao tử liên kết và 50% giao tử hoán vị. Nhưng trong thực tế thì không phải tế bào sinh dục nào khi giảm phân cũng xảy ra trao đổi chéo.
Ví dụ có tổng số tế bào sinh dục tham gia giảm phân là (m+n), trong đó có m tế bào có trao đổi chéo và n tế bào không trao đổi chéo ở kì đầu I. Như vậy ta có thể xem qua sơ đồ biểu diễn về hoán vị gen bên dưới sẽ hiểu rõ hơn.
 |
| Vì sao tần số hoàn vị gen nhở hơn hoặc bằng 50% - Nguồn TUBO |
Như vậy trong trường hợp không có tế bào nào xảy ra trao đổi chéo trong giảm phân thì tần số hoàn vị gen = 0% (liên kết hoàn toàn); nếu tất cả tế bào tham gia giảm phân đều xảy ra trao đổi chéo thì tần số hoán vị sẽ lớn nhất = 50%.